Hoe komt het dat vrouwen meer zorgtaken en huishoudelijk werk op zich nemen en hoe doe je daar wat aan? Daar ga ik in dit artikel op in. Gelukkig zijn er ook lichtpuntjes en kun je met mijn 7 tips stappen zetten naar een eerlijke verdeling van taken.
Het verdelen van huishoudelijk werk en de zorg (voor kinderen) is binnen veel gezinnen een heet hangijzer. Ondanks de goede voornemens van de helft van de stellen, lukt het namelijk slechts 10 % taken in het huishouden gelijk te verdelen.
Levensveranderend: het krijgen van een kind
Je krijgt een kind, er komen duizend dingen op je af, mannen hebben korter verlof en dan pak jij veel alleen op. Van het uitzoeken van wat werkt om de baby te laten slapen, de bezoeken aan het consultatiebureau tot de wendag bij de opvang. Logisch toch? Jij bent nu eenmaal nog thuis zonder (arbeids-)verplichtingen.
Het loopt gewoon zo – Klant ViaRosa
Hier ging het bij mij dus mis. Totdat ik weer aan het werk zou gaan, vond ik het logisch het meeste te doen in de zorg en het huishouden. Daarna zou het wel weer in balans komen, we hadden hierover immers afspraken gemaakt.
Weer aan het werk en taakverdeling huishouden
Alsnog de taken eerlijk verdelen toen ook ik weer aan het werk ging bleek toch lastiger dan gedacht. ‘Hij ziet het gewoon niet’, dacht ik in het begin. Ik vroeg dan of hij een was wilde doen, boodschappen wilde halen, lunch maken etc., waardoor hij mij als verantwoordelijke bleef zien. Die verantwoordelijkheid voor het huishouden en de zorg voelde ik ook en zo lukte het me slecht dingen los te laten.
Ondanks dat vrouwen steeds hoger zijn opgeleid en meer zijn gaan verdienen, nemen zij nog steeds thuis meer taken op zich. Dat zie je ook terug in de arbeidsdeelname van moeders en vaders. 67% van de moeders werkt na de eerste verjaardag van hun kind in deeltijd, terwijl dat bij mannen eigenlijk niet verandert.
Ik zag mezelf altijd als een ambitieuze vrouw, maar ik veranderde in iemand die alleen maar bezig was om in de behoeften van mijn gezin te voorzien – Eve Rodsky
Externe factoren verantwoordelijkheidsgevoel huishouden
Nog steeds bestaat het idee dat vrouwen nu eenmaal beter zijn in regelen en het zorgen voor (kleine) kinderen. Daarbovenop is sprake van de trend ‘intensive parenting’ wat maakt dat vooral vrouwen een sterke maatschappelijke druk voelen meer tijd en energie aan de kinderen te besteden. Dit uit zich in alles zelf te willen doen. Denk aan het dagelijks bereiden van een gezonde (zelf bereide) maaltijd tot je aanmelden voor de ouderraad van school.
Deze maatschappelijke druk die moeders ervaren, uit zich ook in het feit dat wanneer de vrouw kostwinner is, de verdeling van het huishouden en de zorg nog steeds ongelijk is. Wel is deze dan meer gelijk dan wanneer de man meer verdient.
Aan de andere kant speelt mee dat wanneer een man niet voldoet aan de gedragsnormen, hij denkt status te verliezen. Mannen worden dan misschien als minder ambitieus of loyaal gezien. Dat maakt het lastiger die genderrol te doorbreken.
Mentale last
Terug naar de verantwoordelijkheid voor het huishouden en de zorgtaken die ik voelde en waarvan mijn partner ook ervoer dat die bij mij lag. Hierdoor kan het gebeuren dat er een eerlijke verdeling lijkt te zijn, maar dat de mentale last bij vrouwen ligt.
Dat wil zeggen dat de vrouw de manager is. Kort gezegd komt het erop neer dat mannen uitroepen ‘je had me kunnen vragen om de was te doen/ te koken/kinderen in bad te doen/ etc’. Hiermee laat manlief zien dat hij de vrouw ziet als de projectleider van het huishouden. Zij moet dus weten wat en wanneer dat moet gebeuren.
Je moet bijvoorbeeld denken aan de rekening die nog betaald moet worden, het regelen van opvang tijdens de studiedag op school, het kinderfeestje dat eraan komt, enzovoort. Omdat dit onzichtbaar werk is, is het moeilijk dit in een gesprek duidelijk te maken. Je doet immers beiden evenveel?
Lichtpuntjes in de ontwikkeling van taakverdeling huishouden
Vaders nemen meer zorgtaken op zich
Uit onderzoek van de Universiteit Utrecht, Universiteit van Amsterdam en de Radboud Universiteit blijkt dat 31 % van de vaders sinds het uitbreken van de coronacrisis meer zorgtaken op zich neemt. Voor dit onderzoek zijn ruim duizend huishoudens ondervraagd. In 39 % van deze gezinnen was de zorg in juni 2020 gelijk verdeeld, terwijl dat voor de crisis bij 33 % zo was.
Geboorteverlof
Ook is in juni 2020 het geboorteverlof voor mannen van twee dagen verruimd naar vijf weken. Doel van deze verruiming is dat de taken thuis eerlijker worden verdeeld. Hiermee hoopt men te bereiken dat vrouwen (meer) gaan werken.
Naar een eerlijke verdeling
Weet van al die factoren – en nog veel meer – die ervoor zorgen dat vrouwen nog steeds het meeste doen in het huishouden en de zorg voor kind(eren), brengt ons niet direct bij een meer evenwichtige verdeling van die taken. Je kunt het hebben over het (meer) waarderen van onbetaald werk, gratis opvang en de (on)mogelijkheden van het deeltijdwerken.
Ik begin liever bij de gezinnen zelf omdat dit veel sneller winst oplevert. Zelf deed ik dat door ons gezin als belangrijkste organisatie te benaderen. Dit leidde er uiteindelijk toe dat ik nu als professional organizer andere gezinnen hierin ondersteun. Ga zelf aan de slag met de volgende 7 tips.
1. Bespreek de verdeling al tijdens de zwangerschap
Slechts één op de vier stellen praat over de toekomstige taakverdeling tijdens de zwangerschap blijkt uit het onderzoek ‘Ons geld’ van het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP). Zonde! Bespreek het van tevoren en maak de verdeling alvast concreet.
Stel vragen als ‘wie is verantwoordelijk voor wat’. Welke taken zijn er en wat hoort daarbij. Verdeel taken in categorieën zoals eten/ financiën/ hygiëne/ familie/ school/ etc. En vergeet niet, als het eenmaal zover is, geregeld bij elkaar na te gaan hoe het gaat en of een herverdeling nodig is.
2. Bewustwording van taakverdeling huishouden
Uit mijn eigen ervaring en die van andere vrouwen, maak ik op dat veel mannen zich niet bewust zijn van de mentale last. Ik laat dan graag deze cartoon van ‘Emma’ zien die dat helder illustreert. Los van dat het vaak tot inzicht en (meer) begrip leidt, biedt het ook een opening tot het gesprek.
Ik wist het wel, maar nu begrijp ik het nog beter – een man na het zien van de cartoon
3. Wie doet wat: actuele taakverdeling huishouden
Begin met het inzichtelijk maken wie wat doet. Wie dat wat in de zorg voor de kinderen, wie stofzuigt etc. Houd dit bijvoorbeeld een week bij en bespreek dan samen wat jullie daaraan opvalt. Het kan zijn dat jullie concluderen dat een herverdeling nodig is, of dat de ander meer of minder doet dan gedacht.
Om inzicht te krijgen in wie wat doet, kun je ook een van deze vragenlijsten invullen: ‘Wie doet er meer in het huishouden‘ van de Volkskrant of ‘Check je taakverdeling‘ van Women Inc.
Wat kan je verder doen
4. Zet het telefoonnummer van de man als eerste noodnummer bij opvang en school;
5. Bespreek wekelijks de planning en taakverdeling, stuur bij waar nodig;
6. (Her)verdeel de WhatsApp-groepen van school, opvang etc. over beide partners;
7. Betrek de kinderen, die kunnen ook taken uitvoeren zoals kleding klaarleggen. Lees ‘Opruimen met kinderen‘ voor meer tips voor het betrekken van kinderen
Meer lezen/ kijken rondom de (her)verdeling van taken in zorg en huishouden
Kijken: Vaak zijn het de vrouwen die na het krijgen van kinderen parttime gaan werken. In de vierdelige documentaireserie Waarom werken vrouwen niet? onderzoekt journalist Liesbeth Staats waarom zoveel vrouwen in Nederland daarvoor kiezen.
Spelen en lezen: Het kaartspel *Fair Play is gebaseerd op het boek van Eve Rodsky, ‘Schat, wil jij dit even doen?’ (Lezen). Gebruik het kaartspel om te komen tot een eerlijke taakverdeling en voor het creëren van persoonlijke tijd en ruimte.
Lezen: Onderzoek van Universiteit Utrecht, Universiteit van Amsterdam en de Radboud Universiteit naar de verdeling van zorgtaken tijdens de coronacrisis.
Opinie: Vrouwen werken te veel onbetaald – Econoom Sophie van Gool betoogt in De Volkskrant dat we ons niet moeten afvragen waarom vrouwen niet werken, maar waarom vrouwen niet betaald worden.
